A ciencia que ven en 2015

A ciencia que ven en 2015

Vista de uno de los detectores del Gran Colisionador de Hadrones...
Un dos detectores do Gran Colisionador de Hadrones

20.129 contaxiados e 7.879 mortos. É o balance, ata agora, da epidemia de ébola en África Occidental. Acabar con ela será un dos grandes retos para o novo ano, no que o LHC, o gran acelerador de partículas no que se detectou o bosón de Higgs, retomará a súa actividade. Reino Unido estrenará un Instituto Nacional do Grafeno e tanto ese país como EEUU abrirán centros para a investigación xenética.

En 2015 a comunidade internacional terá que chegar tamén a un acordo que permita firmar un novo protocolo para loitar contra o cambio climático que sustitúa ao de Kioto. Mentras tanto, os científicos do clima seguirán estudiando a relación entre as emisións contaminantes e o aumento das temperaturas, e recabando novos datos durante as expedicións marinas previstas, ou coa posta en marcha do Observatorio dos Océanos en EEUU para monitorizar os mares en tempo real. A revista Nature seleciona esta semana alguns dos avances máis esperados para 2015.

O ESPERADO FIN DO ÉBOLA

Fai xusto un ano iniciouse nunha pequena aldea guineana o brote de ébola máis letal da historia. Aínda que as cifras de afectados e falecidos polo virus non deixando de aumentar, organismos sanitarios como a OMS confían en que a epidemia poida conterse en 2015. Nos últimos meses foi impulsado varias investigacións para dar cun tratamento efectivo contra a enfermidade, aínda que non hai datos claros sobre ningun de eles. Se espera que a mediados de ano estén listos os resultados das dúas vacunas máis prometedoras, cAd3-ZEBOV y rVSV-ZEBOV, e que no transcurso dos próximos 12 meses se averigüe a utilidade de tratamentos como favipiravir ou brincidofovir. A terapia con suero de supervivintes podería ser especialmente útil nesta epidemia si se certificaran os seus beneficios.

ARMAS CONTRA O COLESTEROL

Despois de décadas de reinado das estatinas, está previsto que nos próximos meses cheguen ao mercado novos medicamentos contra o colesterol. Os máis prometedores son dos anticorpos monoclonales que mostraron bos resultados en ensaios clínicos preliminares. Ambos fármacos actúan inhibindo a proteína PCSK9, co que consiguen reduccións significativas dos niveles de LDL, tamén chamado ‘colesterol malo’. Según os expertos, estos novos medicamentos poderían ser especialmente útiles para pacientes con trastornos como a hipercolesterolemia familiar ou en aqueles casos nos que se produza unha intolerancia ás estatinas. A priori, non se plantea o seu uso en prevención primaria cardiovascular.

PROBANDO A EINSTEIN

Albert Einstein predixo a existencia das ondas gravitacionais fai  casi un siglo en su Teoría de la Relatividad. Tras 20 años de trabajo, los dos observatorios de interferometría láser LIGO en EEUU podrían demostrarlo en 2015 tras haber mejorado sus prestaciones. Uno de ellos está en Hanford, Washington, y otro en Livingston, Louisiana. Estos detectores de ondas gravitacionales tienen forma de L. Según explica la web de los experimentos LIGO, la teoría de la relatividad general de Einstein asegura que «ninguna información puede viajar más rápido que la velocidad de la luz, incluyendo la información acerca de las posiciones de las masas en el universo, que se comunica mediante el campo gravitatorio. La relatividad general predice un cambio en el campo gravitatorio que se propaga por el universo a la velocidad de la luz. Justamente estos cambios en el campo gravitatorio son las ondas gravitacionales». La Agencia Espacial Europea también estudiará las ondas gravitacionales, pero lo hará desde el espacio con la misión LISA (Laser Interferometer Space Antenna) Pathfinder, que será lanzada en 2034 y cuyas pruebas comenzarán el próximo año.

EXPLORAR PLANETAS ENANOS

Mentres os astrónomos seguen buscando planetas fora do noso Sistema Solar (exoplanetas), duas naves estudiarán este ano os desconocidos planetas enanos do Sistema Solar. En marzo, a sonda da NASA Dawn chegará a Ceres para ver se hai xeo baixo a súa corteza, mentres que New Horizons, fai poucas semanas saliu do seu estado de hibernación para dirixirse a Plutón e a Caronte, o seu satélite de maior tamaño. En  xaneirro de 2015 comezará as primeiras observacións deste mundo xeado, que en 2006 perdeu a súa condición de planeta do Sistema Solar e foi colocado en la categoría de planeta enano. O 14 de xullo, a nave New Horizons fará a súa máxima aproximación a Plutón. “Dado que é extremadamente difícil estudar estos astros tan pouco brillantes con telescopios, resulta imprescindible visitar ao menos un deles para estudar as súas características en detalle, con todas as ventaxas que ofrece a exploración in situ. De aí o enorme interés da sonda New Horizons“, apuntaba a este xornal fai uns días Rafael Bachiller, diretor do Observatorio Astronómico Nacional (IGN).

AVANCES PARA UN VIAXE A MARTE

A NASA insiste en que o seu gran obxetivo é Marte. Ellen R. Stofan, científica xefa da axencia, espera que en 2015 se den progresos significativos para logralo na década dos 30. Nun artículo publicado en Nature, destaca dous frentes: realizar novos descubrimentos sobre as características do entorno marciano (grazas aos datos que recolle o vehículo robótico Curiosity e as sondas espaciais que estudan o Planeta Vermello) e avances para protexer aos humanos dos efectos da microgravedad. Con ese obxetivo, o astronauta Scott Kelly e o cosmonauta Mikhail Kornienko viaxarán en 2015 á Estación Espacial Internacional (ISS) para vivir alí durante un ano enteiro (o habitual é que estén un máximo de seis meses). O xemelgo dun deles, el tamén astronauta Mark Kelly, quedarase en terra para comparar os cambios que se producen nos seus organismos mentres se encontran en entornos tan distintos.

Saleta Marque

Pablo Cerviño

Esta entrada foi publicada en Científicos. Garda o enlace permanente.