ALIMENTOS PARA TODOS? A agricultura e a pesca

 

A AGRICULTURA

Que é a agricultura?

A agricultura é o conxunto de actividades e coñecementos desenvolvidos polo home, destinados a cultivar a terra e cuxa finalidade é obter produtos vexetais para a alimentación do ser humano e do gando. Forma parte do sector primario, e o seu papel dentro da alimentación é de gran importancia. Ler máis

---

Que tipos de agricultura hai?

Hai moitos tipos de agricultura:

Segundo a súa dependencia de auga:

• De secaño: agricultura producida sen aporte de auga por parte do agricultor, nutríndose o chan coa chuvia ou coas augas subterráneas.
• De regadío: agricultura producida co aporte de auga por parte do consumidor, mediante o subministro captado de cauces superficiais naturais ou artificiais, ou mediante a extracción de augas subterráneas dos pozos.

 

 

 

 

 

 

---

Segundo a magnitude da súa produción e a súa relación co mercado:

• Agricultura de subsistencia: Consiste na produción da cantidade de comida mínima necesaria para cubrir as necesidades do agricultor e da súa familia, sen apenas excedentes e cun nivel técnico primitivo.
• Agricultura industrial: Prodúcense grandes cantidades, empregando custosos medios de produción, para obter excedentes e comercializalos.

 

 

 

 

 

 

---

Segundo se pretenda obter o máximo rendemento ou a mínima utilización doutros medios de produción:

• Agricultura intensiva: Busca unha produción grande en pouco espazo. Propia dos países industrializados.
• Agricultura extensiva: Depende dunha maior superficie, é dicir, provoca unha menor presión sobre o terreo, polo que os seus beneficios comerciais soen ser menores.

 

 

 

 

 

 

---

Segundo o método e obxectivos:

• Agricultura tradicional: Emprega os sistemas típicos dun lugar, que configuran a cultura do mesmo.
• Agricultura industrial: Baseada sobre todo en sistemas intensivos, enfocada a producir grandes cantidades de alimento en pouco tempo e espazo.
• Agricultura ecolóxica: Crean diversos sistemas de produción que respeten as características ecolóxicas dos lugares e xeobiolóxicas do chan.
• Agricultura natural: Recollen produtos producidos sen a intervención humana e se consumen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ler máis

---

Por que é importante a agricultura familiar?

• Aínda que a pequena escala, están ligadas de m
  aneira indisociable á seguridade alimentaria mundial.

• Rescata os alimentos tradicionais, contribuíndo a unha dieta equilibrada, á protección da biodiversidade agrícola no mundo e ao uso sostible dos recursos naturais.

• Representa unha oportunidade para dinamizar as economías locais, especialmente cando se combina con políticas específicas destinadas a protección social e o bienestar das comunidades.

Ler máis

---

---

Que é a Revolución Verde?

Revolución Verde é a denominación usada internacionalmente para describir o importante crecemento da produtividade agrícola e por tanto, de alimentos, que tivo lugar en Estados Unidos entre 1960 e 1980. Supuxo o comezo da

agricultura intensiva e conseguiu aumentar enormemente o rendimento do sector. Ler máis

 

A orixe desta revolución atópase na Revolución Industrial. O incremento da poboación nesta época produxo unha gran demanda de alimentos. O sistema de agricultura tradicional non era capaz de soster tantas bocas, pero a mediados do século XX a tecnoloxía salvou a situación co descubrimento do DDT (abreviación do insecticida dicloro difenil tricloroetano) e outros plaguicidas, ademais do uso de fertilizantes químicos e a mecanización do campo e do rego.

 

Algúns dos logros máis importantes da Revolución Verde foron o desenvolvemento de variedades de trigo, arroz e millo cos que se multiplicaba a cantidade de grano que se podía obter por hectárea. Cando, ao longo dos anos 60 e 70, estas melloras se foron introducindo en países de Latinoamérica ou Asia que sempre foran deficitarios na produción de alimentos, pasaron a ser incluso exportadores. Un claro exemplo é a India, país que sufría o azote de periódicas hambrunas e que, tras a chegada da Revolución Verde, rápidamente pasou a producir suficiente cereal para toda a súa poboación.

 

---

Cales foron os problemas da Revolución Verde?

A pesar de que os beneficios traídos pola mellora agrícola da Revolución Verde son indiscutibles, non todo foron vantaxes, xa que con ela chegaron pr

oblemas moi graves, relacionados coa contaminación en solos e augas a causa, principalmente, do uso de pesticidas e fertilizantes químicos. Sen embargo, foron moitos máis… Ler máis

 

Os dous problemas máis importantes foron:

• Danos ambientais: A uniformidade na utilización de sementes reduce a biodiversidade e diminúe a resistencia ás plagas. O gran aumento no uso de fertilizantes e pesticidas químicos, provocou a contaminación de diversos tipos e o esgotamento dos terreos que non recuperan todos os seus nutrientes. Por outra banda, a mecanización produxo problemas de compactación do chan e a expansión do regadío provocou problemas como a sanilización dos campos ou o esgotamento dos acuíferos. Ler máis
• Gran cantidade de enerxía empregada: Para mover os tractores e outras máquinas agrícolas precísase combustible. Para construir presas, canales e sistemas de irrigación hai que gastar enerxía, e para fabricar fertilizantes e pesticidas se emprega petróleo. Sóese dicir que a agricultura moderna é un
  xigantesco sistema de conversión desta enerxía, petróleo fundamentalmente, en alimentos. Ler máis

Por outra banda, o aumento da poboación neses anos anulou a vantaxe que proporcionaba a agricultura intensiva. Na actualidade, un de cada oito habitantes da Terra pasa fame, é dicir, case 940 millóns de persoas. E, de seguir aumentando a poboación mundial a este ritmo, as cifras continuarán a subir.

En realidade, o problema da fame é un problema de pobreza, pois non é que non haxa capacidade de producir alimentos suficientes, senón que unha parte da poboación mundial non dispón de recursos para adquirilos.

---

A plaga da pataca

A plaga da pataca é unha epidemia causada pola polilla guatemalteca (Tecia solanivora), que non só destrúe os cultivos de patacas senón que tamén é inocua para a saúde humana, e continúa avanzando por Galicia sen que as medidas «urxentes para a súa erradicación e control» xurdiran efecto.

Actualmente estase convertindo nun grave problema para a agricultura galega, e xa son 31 os municipios polos que se estendeu a cuarentena. Entre eles, Ferrol, Narón, Bergantiños, As Pontes, Ribadeo ou Mondoñedo. Trátase así dun espazo no que o tubérculo se cultiva, principalmente, para o autoconsumo.

Nestes días, a Xunta “ten unha gran preocupación de que a plaga chegue a zonas que son produtoras comercializadoras e sobre todo porque existe unha IXP [indicación xeográfica protexida], Pataca de Galicia, onde si hai moita xente que está vivindo dela”.

---

Que lle pode pasar a agricultura no futuro?

Dentro de corenta anos, cando a poboación mundial chegue a nove mil habitantes, a produción de alimentos debera inclementarse un 70% para satisfacer a demanda social. Un reto díficil a cumprir si se teñen en conta os efectos negativos que xerou o cambio climático na agricultura e o resgo que conleva para a seguridade alimentaria.

En realidade, e aínda que soe estraño, a actividade humana que máis contribuiu a destruir o entorno natural non é a industria, nin as plantas nucleares, senón a agricultura. A agricultura, tanto a tradicional como as variantes máis industrializadas, é necesaria… E tamén un desastre ecolóxico.

“Un campo cultivado é aquel no que destruimos
a cobertura natural vexetal e a remplazamos por plantas dun único tipo deseñadas para o noso uso ás que defendemos de calquera competencia ou ataque usando todo tipo de medidas mecánicas ou químicas. Dado o aumento da poboación humana […] xa non queda moita terra arable dispoñible: só queda mellorar as técnicas existentes e buscar novas formas de cultivo que non ocupen máis espazo.” Ler máis

---

A PESCA

Que é a pesca?

A pesca defínese como aquela actividade que se realiza para extraer pescado e/ou outros organismos acuáticos. Pode realizarse en augas continentais ou marítimas. Ancestralmente, a pesca constitúe nunha das actividades económicas máis tempranas de moitos pobos do mundo e supón un factor imprescindible para unha correcta alimentación.

 

Dacordo con estadísticas da FAO e súas cifras do ano 2010 (publicadas no 2012) o número total de pescadores e piscicultores no mundo estímanse en 54,8 millóns. A mesma estadística indica que o 87% das persoas empleadas no sector pesqueiro se atopan en Asia. Mentres que o crecemento da actividade pesqueira de captura foise detendo ou incluso mostra unha cerca tendencia á diminución, obsérvase un aumento sostido na cantidade de persoas ocupadas na acuicultura.

---

O pescado, alimento fundamental na dieta

O pescado considérase un alimento básico nunha alimentación saudable, e debemos tomar de dúas a catro racións de pescado por semana, alternando os pescados graxos (azuis) cos magros (brancos). Ademáis, o seu consumo é especialmente importante en embarazados, lactantes e durante períodos de crecemento, como na idade infantil.

O pescado forma parte das tradicións culturais e gastronómicas de moitos países.É un alimento nutritivo, saboroso e moi saudable, e altamente beneficioso para á saúde aportándonos os seguintes beneficios:

• Rico en proteínas de moi alto valor nutritivo aportándonos todos os aminoácidos esenciais necesarios para formar e manter os órganos, tecidos e o sistema de defensa fronte a infeccións e axentes externos.
• Fonte moi valiosa de graxas
  “cardiosaudables”, que se atopan principalmente en pescados azuis (atún, arenque, sardina, caalla, salmón, anguila, bonito, etc).
• Aporte calórico relativamente baixo polo seu baixo contido en graxas (2-5%), que ademáis son insaturadas, considerándose as graxas máis saudables para nostros organismos.
• Alta presencia de minerais e oligoelementos, necesarios para o bó funcionamento do cerebro e sistema nervioso.
• Rico en vitaminas liposolubles e hidrosolubles, indispensables para o noso organismo, e, en particular, para o crecemento e desenvolvemento.
• Pobre en sodio, polo que se converte en un alimento idóneo para persoas que levan a cabo dietas baixas en sal.
• Fácil de dixerir, se dixire con maior facilidade que a carne. Ler máis

---

A sobrepesca

A sobrepesca consiste na captura da fauna silvestre que habita nas augas, en cantidades demasiado elevadas como para que as especies capturadas podan restablecerse.

Hoxe en día, o comercio internacional do pescado xestiona arredor de 102.000 millóns de dólares ao ano, e o sector da empleo a máis de 35 millóns de persoas a nivel mundial. E, aínda máis importante: nada menos que 1000 millóns de persoas dependen dos peixes como principal fonte de enerxía.  Ler máis

 

Á sobreexplotación pesqueira se suman desafíos como o cambio climático e os crecentes niveis de contaminación dos mares do mundo, que proveñen esencialmente da actividade do home.

Algunhas prácticas, como a pesca de arrastre, son especialmente dañinas para os ecosistemas, xa que destrúen os fondos marinos de forma indiscriminada. Estes acontecementos rexionais e de carácter aislado, sumamente prexudiciais para a cadea alimentaria, se converteron nun suceso global e de proporcións catastróficas a finais do s XX.

De feito, un estudo sobre os datos relativos ás capturas realizado en 2006 predice que se os índices de pesca se mantiñan constantes, a pesca mundial de todas as especies se desplomaría no ano 2048. Outro dato que ilustra o problema é que, a pesar de que os océanos cubren un 71% do planeta, só un 2% do mar está protexido.

Pero… que lle agarda a este problema no futuro? Moitos científicos afirman que a maioría das especies piscícolas podería repoñerse cunha xestión máis activa da pesca, unha mellor aplicación da lexislación que regula as capturas e un maior uso da acuicultura. Sen embargo, este é un problema que require unha solución de proporcións axeitadas. Ler máis

 Ademáis, dende o ano pasado, España xa depende do pescado doutros países debido, precisamente, á sobrepesca. É ademais o terceiro país europeo máis consumidor de pescado, cuns 42 kilogramos por persoa, o que representa o doble da media da Unión Europea.

Con estes datos, pódese calcular que tres de cada cinco pescados que se consumen en España proveñen de augas estranxeiras. Estos números son alarmantes, e a situación debe ser remediada con urxencia. Ler máis

---

Pesca sostenible: un reto posible

Os océanos non poden soportar o ritmo actual da pesca. Para garantizar o futuro da biodiversidade mariña e dos que dependen deste recurso debemos apostar por un modelo de pesca sostenible.

A pesca sostenible é aquela que pode manterse de forma indefinida sen comprometer a viabilidade da poboación da especie obxectivo e sen exercer un impacto negativo sobre outras especies dentro do ecosistema.

Segundo a FAO, debe cumplir os seguintes requisitos:

• Estar xestionada dende unha perspectiva centrada no ecosistema
• Axudar a protexer especies e hábitats sensibles
• Manter as poboacións de todas as especies obxectivo nun nivel saudable
• Empregar métodos de pesca selectivos
• Manter a biodiversidade das outras especies asociada á pesquería
• Minimizar o consumo de enerxía, produtos químicos e residuos
• Operar de maneira social e económicamente xusta e responsable
  

 

Na actualidade, moitas iniciativas como GreenPeace están apostando pola pesca sostenible e promovendo o seu uso, traballando para que estos principios se inclúan nas ferramentas xestoras das pesquerías a nivel global.

 

En resumo, e a pesar de que este modelo non aporte unha rentabilidade equiparable á dunha pesca industrial ou comercial, debemos apostar pola pesca sostenible se queremos preservar os ecosistemas mariños, e a garantizar o futuro da súa biodiversidade.

Ler máis

 

 

 

 

 

María Rozados Balboa, 4º C.

Alba Mato Domínguez, 4º A.

Milagros Fernández Sangiao, 4º C.

Guardar